Việt Nam không chỉ là trung tâm của Đông Nam Á mà còn là điểm nối liền với thị trường quốc tế đầy tiềm năng. Bên cạnh đó, việc tiếp giáp với Trung Quốc – một trong những mắt xích thương mại nhộn nhịp nhất thế giới càng tăng thêm giá trị chiến lược của Việt Nam trong lĩnh vực logistics toàn cầu. Với lợi thế vị trí địa lý vô cùng thuận lợi, Logistics Việt Nam có lợi thế đối với tất cả các phương thức vận chuyển từ đường bộ, đường biển, đường hàng không đến đường sắt.
Việt Nam với lợi thế về tuyến đường bộ
Việt Nam tiếp giáp với Trung Quốc
Theo VNExpress, Trung Quốc là nơi có nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, chiếm 18,5% nền kinh tế toàn cầu (2021). Trung Quốc là quốc gia hơn tỷ dân, không chỉ có nhu cầu tiêu thụ sản phẩm lớn mà còn là khu vực trung tâm trong việc sản xuất và xuất khẩu hàng hóa quan trọng, là một trong những quốc gia cung cấp nguồn hàng lớn nhất thế giới.
Việt Nam tiếp giáp với Trung Quốc về biên giới phía Bắc với độ dài hơn 1400km. Phía Bắc Việt Nam hiện có 7 cửa khẩu quốc tế, 6 cửa khẩu song phương và 21 cửa khẩu phụ với một số cửa khẩu quan trọng bao gồm: Cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn), cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), cửa khẩu Lào Cai (Lào Cai), cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn).
-
Cửa Khẩu Quốc Tế Hữu Nghị (Lạng Sơn)
Với lợi thế vị trí địa lý tiếp giáp với Trung Quốc, Việt Nam có điều kiện thuận lợi cho logistics với chi phí và quãng đường ngắn. Đồng thời, với những điểm sáng trong kinh tế đối ngoại, việc xuất nhập khẩu tại Việt Nam – Trung Quốc được hưởng nhiều ưu đãi giảm thuế, thúc đẩy mạnh trao đổi giữa hai bên.
⇒ Xem thêm Thủ tục và quy trình nhập hàng từ Trung Quốc
Việt Nam nằm trên đường bộ Xuyên Á
Việt Nam nằm trên tuyến đường bộ Xuyên Á do Ủy ban Kinh tế Xã hội Châu Á – Thái Bình Dương thuộc Liên Hiệp Quốc (ESCAP) khởi xướng. Tuyến đường bộ Xuyên Á được xem là một trong những dự án quan trọng trong việc nối liền và kết nối giao thông giữa các quốc gia trong khu vực châu Á và châu Âu. Mục đích chính của tuyến đường này là tạo ra một hệ thống giao thông đường bộ hiệu quả và liên kết, giúp thúc đẩy giao thương và phát triển kinh tế, xã hội trong khu vực.
Việc xây dựng tuyến đường bộ Xuyên Á không chỉ giúp giảm thiểu thời gian và chi phí vận chuyển hàng hóa giữa các quốc gia mà còn tạo ra cơ hội mới cho sự hợp tác kinh tế và thương mại giữa các doanh nghiệp, cũng như tăng cường quan hệ và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc.
Ngoài ra, Việt Nam cũng nằm trên Hành lang kinh tế Đông Tây (EWEC). Tính đến vị trí địa lý, trục chính của hành lang này là một tuyến đường bộ dài 1.450km, kết nối Đà Nẵng (Việt Nam) ở phía Đông đến Mawlamyine (Myanmar) ở phía Tây, đi qua miền Trung và miền Bắc Lào, cũng như phía Đông Bắc của Thái Lan. Hành lang giao thông này được coi là tuyến đường chính qua khu vực Đông Nam Á, tạo ra liên kết giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương với một cự ly không thể ngắn hơn.
Vào tháng 6 năm 2009, Hành lang kinh tế Đông Tây đã được mở ra, cho phép các xe tải vận chuyển hàng hóa từ Thái Lan và Việt Nam vào lãnh thổ của nhau để thực hiện giao nhận hàng hóa. Sự kiện này đã tạo ra tiềm năng lớn cho việc vận chuyển hàng hóa nhanh chóng và hiệu quả, với chi phí thấp.
Việt Nam với lợi thế vận tải biển
Việt Nam với lợi thế biển Đông
Biển Đông nằm trên tuyến đường giao thông huyết mạch kết nối giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, Châu Âu và Châu Á, cũng như Trung Đông và Châu Á. Đây là một trong những vùng biển có mạng lưới giao thông đông đúc nhất trên thế giới, đứng ở vị trí thứ hai sau Biển Địa Trung Hải.
Theo Tạp Chí Tài Nguyên và Môi Trường, năm 2022, mỗi ngày có khoảng 150 – 200 tàu chạy qua khu vực này, với khoảng 50% là tàu có trọng tải trên 5.000 tấn và hơn 10% là tàu có trọng tải trên 30.000 tấn, chiếm 1/4 tổng số tàu hoạt động trên toàn cầu. Hơn 90% lưu lượng hàng hóa thương mại của thế giới được vận chuyển bằng đường biển, trong đó có khoảng 45% phải qua Biển Đông. Lượng dầu và khí đốt được vận chuyển qua khu vực này lớn gấp 15 lần so với kênh đào Panama. Với những eo biển quan trọng như eo biển Malacca, Biển Đông đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo an ninh, giao thông hàng hải và phát triển kinh tế của nhiều quốc gia trong khu vực, do có vị trí địa lý và chiến lược đặc biệt.
Các cảng biển lớn ở Việt Nam
Đường bờ biển của Việt Nam kéo dài trên hơn 3.200km, bao gồm một loạt các vịnh và cửa sông tạo ra một mạng lưới phong phú của các cảng biển. Dưới đây là một số cảng biển lớn tại Việt Nam:
- Cảng Hải Phòng: Là cảng biển lớn nhất và quan trọng nhất của Việt Nam, nằm ở phía Bắc của đất nước. Cảng Hải Phòng đóng vai trò quan trọng trong vận chuyển hàng hóa và thương mại quốc tế.
- Cảng Cát Lái (TP.Hồ Chí Minh): Nằm ở phía Nam của Việt Nam, cảng Cát Lái là cảng biển lớn và quan trọng tại khu vực miền Nam, đóng góp đáng kể vào hoạt động xuất nhập khẩu của đất nước.
- Cảng Đà Nẵng: Nằm ở trung tâm của Việt Nam, cảng Đà Nẵng là một trong những cảng biển quan trọng nhất của đất nước, phục vụ cho việc vận chuyển hàng hóa và du lịch.
- Cảng Cẩm Phả (Quảng Ninh): Nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam, cảng Cẩm Phả là một trong những cảng than lớn nhất của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc xuất khẩu than đá.
- Cảng Vũng Tàu: Nằm ở miền Nam của Việt Nam, cảng Vũng Tàu là một trong những cảng dầu khí quan trọng của Việt Nam, phục vụ cho việc vận chuyển dầu khí và các sản phẩm liên quan.
Những cảng biển này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động thương mại và phát triển kinh tế của Việt Nam, cũng như là điểm nối liên kết quan trọng với các quốc gia khác trên thế giới.
Biển Đông không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam mà còn kích thích việc xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia như Thái Lan, Lào, Campuchia và tỉnh Vân Nam tới các thị trường khác thông qua việc tận dụng tiềm năng của quá cảnh và việc lưu trữ tạm thời trên lãnh thổ của Việt Nam.
Việt Nam nằm trên bản đồ hàng không Đông Nam Á
Vị trí địa lý của Việt Nam đặc biệt thuận lợi cho việc phát triển ngành hàng không và vận chuyển hàng không. Nằm ở rìa Đông Nam Châu Á và nằm trên tuyến đường hàng không quốc tế nối từ Đông sang Tây, từ Bắc xuống Nam. Trên bản đồ hàng không Đông Nam Á, các cảng hàng không lớn như Singapore, Hồng Kông và Cao Hùng (Đài Loan) đều nằm trong bán kính khoảng 2 giờ bay từ Thủ đô Hà Nội và TP.HCM. Thêm vào đó, thủ đô của tất cả các nước ASEAN (ngoại trừ Jakarta – thủ đô của Indonesia) cũng cách TP.HCM gần 2 giờ bay.
Miền Nam Trung Quốc, một trong những vùng kinh tế phát triển mạnh nhất của Trung Quốc, cũng nằm trong bán kính khoảng 2 giờ bay từ Hà Nội. Đài Bắc và Dakar (thủ đô của Bangladesh) cũng chỉ cách Hà Nội hơn 2 giờ bay. Mặc dù có tiềm năng lớn, nhưng lĩnh vực hàng không vận tải hiện chưa phát huy hết tiềm năng do hệ thống cơ sở hạ tầng hàng không chưa đáp ứng được cả về chất lượng và quy mô, không đồng bộ với tốc độ tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Vậy nên cần có những cải tiến đáng kể trong cơ sở hạ tầng để khai thác đúng tiềm năng của ngành này.
Việt Nam với vị trí địa lý nằm trên tuyến đường sắt Xuyên Á
Việt Nam nằm trên tuyến đường sắt Xuyên Á, kết nối từ Singapore, qua Malaysia, Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam và Côn Minh (Trung Quốc). Theo Hiệp định Liên Chính Phủ, hệ thống đường sắt xuyên Á dài 81.000km sẽ kết nối các thủ đô, cảng biển và trung tâm công nghiệp của 28 quốc gia châu Á với châu Âu.
Dự án này được coi là một trong những dự án giao thông quan trọng của ASEAN, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa và du lịch trong khu vực. Tuyến đường sắt Xuyên Á mở ra cơ hội thương mại, kết nối Trung Quốc với Đông Nam Á, Trung Đông và châu Âu. Trong bối cảnh nhiều nhà máy tại Trung Quốc di dời vào nội địa và xa cảng biển để tiết kiệm chi phí lao động, đường sắt đang trở thành yếu tố quan trọng trong giao thương giữa hai châu lục Á và Âu.
Trong kết luận của Bộ Chính Trị ngày 08/02/2023, dự tính đến năm 2045, mạng lưới đường sắt đô thị tại Thủ đô Hà Nội (bao gồm kết nối với vùng Thủ đô) và Thành phố Hồ Chí Minh sẽ được hoàn thiện vào năm 2035. Việc hoàn thành toàn bộ tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam sẽ được thực hiện trước năm 2045. Cũng như việc xây dựng tuyến đường sắt khu đầu mối tại Hà Nội, khu đầu mối tại Thành phố Hồ Chí Minh; và tuyến đường sắt kết nối với các điểm đầu mối vận tải lớn (bao gồm cảng biển, khu công nghiệp, khu kinh tế) cũng như các tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên và tuyến đường sắt ven biển và xuyên Á sẽ được hoàn thiện trước năm 2045.
Với vị trí địa lý thuận lợi và mạng lưới giao thông đa dạng bao gồm tuyến đường sắt, đường bộ, đường biển và hàng không, Việt Nam đang nắm giữ lợi thế quan trọng trong lĩnh vực logistics, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước.